28 listopada br. Powiat Hajnowski gościł delegację z Białorusi: podjęliśmy przedstawicieli rejonowych komitetów wykonawczych oraz instytucji otoczenia biznesu. Przybyłych gości powitali Wicestarosta Joanna Kojło, Burmistrz Miasta Hajnówka Jerzy Sirak, przedstawiciel Stowarzyszenia Samorządu Euroregionu Puszcza Białowieska Małgorzata Siegień oraz pracownicy Wydziału Promocji i Rozwoju Starostwa Powiatowego. Spotkanie zostało przygotowane w ramach wizyty studyjnej zorganizowanej przez Podlaską Fundację Rozwoju Regionalnego, miało zapoznawczy charakter – jego tematyka dotyczyła współpracy transgranicznej, rozwoju regionalnego i społeczności lokalnej na bazie polskich doświadczeń.
Powiat Hajnowski może pochwalić się sporymi osiągnięciami na płaszczyźnie dobrosąsiedzkiej współpracy z rejonami: kamienieckim, prużańskim i swisłockim. Samorząd znalazł się w gronie sygnatariuszy porozumienia powołującego Euroregion Puszcza Białowieska. Umowa została podpisana w maju 2005 r., inicjatorem utworzenia Euroregionu był ówczesny Starosta Hajnowski Włodzimierz Pietroczuk. Euroregion Puszcza Białowieska - międzynarodowe zrzeszenie społeczności lokalnej po polskiej i białoruskiej stronie granicy - został utworzony w oparciu o niezwykle cenny, transgraniczny obiekt przyrodniczy, jakim jest Puszcza Białowieska, położona na terenie Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Białoruś. Ponad 15 lat współpracy w ramach Euroregionu zaowocowało realizacją wielu projektów o charakterze inwestycyjnym, edukacyjnym, turystycznym, kulturalnym. Przy czym Powiat Hajnowski jako beneficjent programów: Interreg Polska – Białoruś - Ukraina 2004- 2006 oraz Programu PL – BY – UA 2007-2013 zrealizował kilka kluczowych projektów w obszarach turystyki i edukacji.
Na przełomie lat 2007-2008, ramach Programu Sąsiedztwa Polska- Białoruś - Ukraina Interreg 2004-2006 wytyczony został Białowieski Szlak Transgraniczny – to trasa rowerowa o 160 km po polskiej stronie i 450 km po stronie białoruskiej. Szlak otrzymał Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej na najlepszy produkt turystyczny w 2008 roku. Z kolei w latach 2014-2015 samorząd powiatowy wspólnie z Rejonowym Centrum Turystyki i Krajoznawstwa w Kamieńcu zrealizował projekt „Polsko-białoruska współpraca w dziedzinie turystyki”, w ramach Programu PL-BY-UA 2007-2013. Współpraca zakładała odnowienie czerwonego szlaku rowerowego Hajnówka – Dubicze Cerkiewne – Czeremcha – Piaski (85 km), uzupełnienie trasy o drogowskazy i tablice oraz opracowanie i wydanie materiałów promocyjnych (map, folderów i gadżetów). Jednak zasadniczym produktem projektu było utworzenie Polsko-Białoruskiego Punkt Informacji Turystycznej w Hajnówce i w Kamieńcu, w którym turyści mogą zapoznać się z atrakcjami turystycznymi po dwóch stronach granicy. Rolę transgranicznego punktu IT pełni Biuro Lokalnej Organizacji Turystycznej Region Puszczy Białowieskiej. Zacieśnieniu kontaktów polsko –białoruskich oraz promocji turystyki aktywnej po obu stronach granicy służył z kolei projekt „Rozwój turystyki aktywnej i branży turystycznej w ujęciu transgranicznym”, zrealizowany wspólnie z Państwowym Parkiem Narodowym „Biełowieżskaja Puszcza” w latach 2014-2015, również w ramach PL-BY-UA 2007-2013. Wykorzystując środki z Programu, w okresie 2012-2014 Powiat Hajnowski wspólnie z Rejonowym Komitetem Wykonawczym w Kamieńcu zrealizował także inwestycyjny projekt „Modernizacja infrastruktury dydaktycznej dla współpracy polsko-białoruskiej na rzecz osób niepełnosprawnych”- efektem tego w regionie powstał Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy w Hajnówce. Tym samym oferta edukacyjna regionu wzbogaciła się o placówkę, która kompleksowo zajmuje się edukacją, wychowaniem i opieką nad osobami z niepełnosprawnościami, w tym przede wszystkim z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim oraz z cechami autyzmu, w wieku od urodzenia do 24 roku życia.
Skuteczność w pozyskiwaniu unijnych funduszy w wyniku transgranicznej współpracy to także projekty inwestycyjne, zrealizowane na rzecz jednostek podległych samorządu powiatu. W wyniku zakończonego w 2014 r. przedsięwzięcia „Wspólnie chronimy Puszczę Białowieską”, którego celem było podniesienie bezpieczeństwa na obszarze Euroregionu Puszcza Białowieska, dokonano zakupu samochodów ratowniczo – gaśniczych dla placówek straży pożarnej z terenu Powiatu Hajnowskiego i rejonów Świsłockiego, Prużańskiego i Kamienieckiego.
Z kolei w wyniku współpracy SP ZOZ i Obwodowego Klinicznego Szpitala Chorób Zakaźnych w Grodnie w regionie od 2014 r. funkcjonuje nowoczesne Medyczne Laboratorium Diagnostyczne. To efekt realizacji projektu transgranicznego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska- Białoruś – Ukraina 2007-2013.
Przedstawione inicjatywy to tylko niewielki fragment wszystkich inwestycji, jakie w zostały zrealizowane w obszarze Powiatu Hajnowskiego. W wyniku intensywnej współpracy polsko – białoruskiej na szczeblu lokalnym, w oparciu o fundusze unijne w ramach Programów: Interreg Polska-Białoruś-Ukraina 2004 – 2006 oraz Polska – Białoruś – Ukraina 2007-2013 na terenie Powiatu Hajnowskiego w ciągu 15 lat funkcjonowania Euroregionu Puszcza Białowieska zrealizowano 23 projekty, w wyniku których do naszego regionu trafiło ponad 42 mln dofinansowania z kasy unijnej*. Wśród beneficjentów znalazły się samorządy, jednostki podległe, Stowarzyszenie Samorządów Euroregionu Puszcza Białowieska. Pula dotąd pozyskanych środków jeszcze się powiększy: w nowej perspektywie Programu Polska –Białoruś – Ukraina 2014-2020 na terenie Powiatu Hajnowskiego wraz z początkiem 2020 r. rozpocznie się realizacja pięciu projektów. W gronie beneficjentów znalazł się również Powiat Hajnowski – w porozumieniu z Rejonem Kamienieckim samorząd przystępuje do realizacji przedsięwzięcia pn. „Transgraniczne dziedzictwo Puszczy Białowieskiej”. Umowa o realizacji projektu została podpisana przez Starostę Hajnowskiego Andrzeja Skiepko w czerwcu br. Projekt zakłada m.in. odnowienie tras pieszych w ramach Nordic Walking Parku - Kraina Puszczy i Żubra (100 km) oraz zielonego szlaku rowerowego Białowieża - Topiło - Dubicze Cerkiewne (41 km), utworzenie Centrum Dziedzictwa Puszczy Białowieskiej wraz z zakupem sprzętu biurowego oraz promocję regionu Puszczy Białowieskiej po obu stronach granicy poprzez m.in. organizację rajdu rowerowego, organizację wystawy fotograficznej, utworzenie tras questowych w Polsce i na Białorusi, organizacje spotkań poświęconych turystyce po obu stronach granicy. 2020 r. to także czas realizacji projektu edukacyjnego - Przyrodnicze skarby ponad granicami – Powiat Hajnowski wystąpi w roli partnera.
Ale potencjał możliwości, jaki tkwi w we wspólpracy polsko – białoruskiej to nie tylko wspólne projekty – to także wymiana doświadczeń, wymiana kulturalna, sportowa i turystyczna, wpływające na rozwój przygranicznych regionów i ochornę wspólnego dziedzictwa, jakim jest transgraniczny obiekt przyrodniczy z listy UNESCO – Puszcza Białowieska. Ożywione kontakty na szczeblu administracji lokalnej zaowocowały rozwojem partnerskich relacji przez społeczności lokalne po obu stronach granicy – na poziomie prywatnym i biznesowym. Podczas prelekcji i wizyty w Specjalnym Ośrodku Szkolno – Wychowawczym w Hajnówce goście byli pod wrażeniem dokonań samorządu Powiatu Hajnowskiego w dziedzine rozwoju współpracy transgranicznej, rozmachem i różnorodnością inicjatyw. Zapreznetowany potencjał możliwości wspólpracy polsko–białoruskiej na bazie doświadczeń samorządu powiatu hajnowskiego może okazać się impulsem do zacieśnienia relacji na szczeblu loklanym i regionlanym oraz umacniania parterstwa na linii Polska – Białoruś.
Katarzyna Miszczuk
*mapadotacji.gov.pl