Aktualizacja 06.04.2021
Właśnie mija 40lecie wpisania Białowieskiego Parku Narodowego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W 1979 r. UNESCO uznało Białowieski Park Narodowy za obiekt Światowego Dziedzictwa, wpisując go na listę jako pierwsze przyrodnicze miejsce z Europy, a piąte w świecie. Po dziś dzień BPN to jedyny polski park narodowy znajdujący się na Liście. A od 2014 roku wpis obejmuje całą Puszczę Białowieską pod nazwą Białowieża Forest.
Z okazji 40-lecia wpisana BPN na listę UNESCO przypominamy o wyjątkowości tego miejsca. Choć zaznaczamy – nasze 3 razy „naj” potraktujcie jako wstęp do opowieści o tym niezwykłym lesie i jego osobliwościach. Resztę dopowie Wam sama Puszcza Białowieska – ujrzana na żywo, a nie tylko „przeczytana”.
A więc Białowieski Park Narodowy:
Jest NAJstarszym Parkiem Narodowym w Polsce–
Historia utworzenia Parku sięga 1921 roku – wówczas z inicjatywy grona polskich przyrodników i leśników z prof. W. Szaferem na czele powstało nadleśnictwo „Rezerwat”, przekształcone w 1932 r. w „Park Narodowy w Białowieży”. Białowieski Park Narodowy został utworzony w obecnej formie 21 listopada 1947 r. BPN jest najstarszym parkiem narodowym w Polsce i jednym z najstarszych w świecie.
Jest NAJwiększym matecznikiem żubra w Europie żyjącego na wolności –
Polska populacja żubra liczy ponad 2316 osobników, zaś na świecie od 2008 do 2019 roku liczba żubrów się podwoiła - z około 4 tys. do 8tys. Co czwarty żubr jest Polakiem* – ba!, cała światowa populacja swój byt zawdzięcza ledwie 12 osobnikom niemal przed 100 laty sprowadzonych do Białowieży. I wojna światowa i intensywne kłusownictwo niemal zmiotły żubra z powierzchni ziemi – w 1919 r. w Białowieży nie ostał się żaden żubr. Stan populacji światowej był równie opłakany – do 1924 r. doliczono się ledwie 54 żubrów na całym świecie! Polscy przyrodnicy zakasali rękawy – w 1923 r. powołano Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra. Dzięki międzynarodowym staraniom żubr powrócił do swoich naturalnych, białowieskich siedzib. Po dziś dzień jest symbolem Puszczy Białowieskiej, jej niepodzielnym władcą. Więcej o żubrowej historii przeczytacie tutaj. Spotkanie z królem Puszczy to nie lada atrakcja – w okresie jesienno – zimowym (czyli w czasie, kiedy żubry w poszukiwaniu jedzenia „wychodzą” z lasu) portale społecznościowe zalewają żubrowe selfie. A o spotkanie nietrudno – wg. wyników corocznej inwentaryzacji żubrów prowadzonej przez Białowieski Park Narodowy, zaobserwowano 517 osobników, w tym 66 cieląt**.
Pozostając w temacie żubra, dobrym podsumowaniem drugiego z „naj” jest wyjątkowa rocznica - we wrześniu 2019 r. minęło 90 lat restytucji żubra w Polsce.
To dom NAJrzadszych gatunków flory i fauny w Polsce –
Na temat puszczańskiej bioróżnorodności można pisać opasłe książki! My z racji formy literackiej, ograniczymy się do kilku nowinek. Otóż:
- Puszcza Białowieska jest jedną z najważniejszych ostoi grzybów w Polsce i w Europie (a wśród nich są takie, które wykazują właściwości przeciwnowotworowe, co potwierdzają badania prowadzone przez Politechnikę Białostocką i Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Naukowcy złożyli wniosek patentowy dotyczący użycia korzeniowca sosnowego w walce z rakiem jelita grubego) – tak wielką, że wg szacunków są jeszcze gatunki, które czekają na odkrycie.
- Podobna rzecz ma się z puszczańskimi bezkręgowcami – choć stanowią 95% liczby gatunków zwierząt Puszczy Białowieskiej, stopień ich poznania najprawdopodobniej nie przekracza 50%. Niemal co roku odkrywane są tu więc nowe gatunki dla fauny kraju a nawet nieznane nauce! O dużej bioróżnorodności wśród przedstawicieli bezkręgowców świadczy fakt, iż liczba wskazanych w całej Puszczy gatunków chrząszczy stanowi ok. 50% stwierdzonych w Polsce – a wiele spośród nich to gatunki chronione, znajdujące się na „Czerwonej Liście” i w „Czerwonej Księdze”***.
- Równie bogato przedstawia się puszczańska awifauna. Doborowym przykładem jest dzięcioł - w Puszczy Białowieskiej gniazdują jego wszystkie europejskie gatunki, w tym rzadki dzięcioł trójpalczasty, którego byt związany jest z obumierającymi lub martwymi drzewami.
Chcesz wiedzieć więcej? Zapraszamy na spacer po Białowieskim Parku Narodowym! A tu mała zachęta: www.bpn.com.pl
Katarzyna Miszczuk
*www.lasy.gov.pl
**http://naukawpolsce.pap.pl
***bpn.com.pl
Zobacz też: Białowieski Park Narodowy wśród 20 najpiękniejszych miejsc Europie wg CNN