W 2019 r. świętowaliśmy 40-lecie wpisana BPN na listę UNESCO, w 2020 – 99 urodziny! Z tej niezwykłej okazji przypominamy o wyjątkowości tego miejsca. Choć zaznaczamy – nasze 3 razy „naj” potraktujcie jako wstęp do opowieści o tym niezwykłym lesie i jego osobliwościach. Resztę dopowie Wam sama Puszcza Białowieska – ujrzana na żywo, a nie tylko „przeczytana”.
A więc Białowieski Park Narodowy:
Jest NAJstarszym Parkiem Narodowym w Polsce–
Historia utworzenia Parku sięga 1921 roku – wówczas z inicjatywy grona polskich przyrodników i leśników z prof. W. Szaferem na czele powstało nadleśnictwo „Rezerwat”, przekształcone w 1932 r. w „Park Narodowy w Białowieży”. Białowieski Park Narodowy został utworzony w obecnej formie 21 listopada 1947 r. BPN jest najstarszym parkiem narodowym w Polsce i jednym z najstarszych w świecie.
Jest NAJwiększym matecznikiem żubra w Europie żyjącego na wolności –
Polska populacja żubra liczy ponad 2269 osobników, zaś na świecie jest ich ok. 8461*. Co czwarty żubr jest Polakiem** – ba!, cała światowa populacja swój byt zawdzięcza ledwie 12 osobnikom niemal przed 100 laty sprowadzonych do Białowieży. I wojna światowa i intensywne kłusownictwo niemal zmiotły żubra z powierzchni ziemi – w 1919 r. w Białowieży nie ostał się żaden żubr. Stan populacji światowej był równie opłakany – do 1924 r. doliczono się ledwie 54 żubrów na całym świecie! Polscy przyrodnicy zakasali rękawy – w 1923 r. powołano Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra. Dzięki międzynarodowym staraniom żubr powrócił do swoich naturalnych, białowieskich siedzib. Po dziś dzień jest symbolem Puszczy Białowieskiej, jej niepodzielnym władcą. Więcej o żubrowej historii przeczytacie tutaj. Spotkanie z królem Puszczy to nie lada atrakcja – w okresie jesienno – zimowym (czyli w czasie, kiedy żubry w poszukiwaniu jedzenia „wychodzą” z lasu) portale społecznościowe zalewają żubrowe selfie. A o spotkanie nietrudno – w Puszczy Białowieskiej żyje ok. 800 żubrów***.
Pozostając w temacie żubra, dobrym podsumowaniem drugiego z „naj” jest wyjątkowa rocznica - we wrześniu 2019 r. minęło 90 lat restytucji żubra w Polsce.
To dom NAJrzadszych gatunków flory i fauny w Polsce –
Na temat puszczańskiej bioróżnorodności można pisać opasłe książki! My z racji formy literackiej, ograniczymy się do kilku nowinek. Otóż:
- Puszcza Białowieska jest jedną z najważniejszych ostoi grzybów w Polsce i w Europie (a wśród nich są takie, które wykazują właściwości przeciwnowotworowe, co potwierdzają badania prowadzone przez Politechnikę Białostocką i Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Naukowcy złożyli wniosek patentowy dotyczący użycia korzeniowca sosnowego w walce z rakiem jelita grubego) – tak wielką, że wg szacunków są jeszcze gatunki, które czekają na odkrycie.
- Podobna rzecz ma się z puszczańskimi bezkręgowcami – choć stanowią 95% liczby gatunków zwierząt Puszczy Białowieskiej, stopień ich poznania najprawdopodobniej nie przekracza 50%. Niemal co roku odkrywane są tu więc nowe gatunki dla fauny kraju a nawet nieznane nauce! O dużej bioróżnorodności wśród przedstawicieli bezkręgowców świadczy fakt, iż liczba wskazanych w całej Puszczy gatunków chrząszczy stanowi ok. 50% stwierdzonych w Polsce – a wiele spośród nich to gatunki chronione, znajdujące się na „Czerwonej Liście” i w „Czerwonej Księdze”****.
- Równie bogato przedstawia się puszczańska awifauna. Doborowym przykładem jest dzięcioł - w Puszczy Białowieskiej gniazdują jego wszystkie europejskie gatunki, w tym rzadki dzięcioł trójpalczasty, którego byt związany jest z obumierającymi lub martwymi drzewami.
Chcesz wiedzieć więcej? Zapraszamy na spacer po Białowieskim Parku Narodowym! A tu mała zachęta (nowe okno): www.bpn.com.pl
Katarzyna Miszczuk
* https://bpn.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1132&Itemid=82/
**www.lasy.gov.pl
***BPN
****bpn.com.pl
Objaśnienie grafiki (także w podglądzie na strpnie głównej):
Białowieski Park Narodowy w liczbach:
Najstarszy Park Narodowy w Polsce
17% powierzchni Puszczy Białowieskiej
125m3 przeciętna zasobność martwego drewna na hektar w Parku
59 gatunków ssaków
Ok. 100 nowych gatunków dla nauki opisanych z terenu Parku i Puszczy
