Opłacanie składek ZUS

Jakie składki rozlicza i opłaca przedsiębiorca

Jako przedsiębiorca rozliczasz i opłacasz do ZUS składki na:

• ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe - dobrowolnie
  i wypadkowe),
• ubezpieczenie zdrowotne,
• Fundusz Pracy (FP) i Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych  (SWON). Te składki cię nie obowiązują, jeśli opłacasz składki od preferencyjnej podstawy, tj. od 30% minimalnego wynagrodzenia, i jest to dla ciebie jedyny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Jeśli zatrudniasz pracowników płacisz również składki na:

• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP),
• Fundusz Emerytur Pomostowych - jeśli zatrudniasz pracowników w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, którzy urodzili się po 31 grudnia 1948 r.

Ważne! Jeśli prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą i zatrudniasz osoby wyłącznie na umowę zlecenia, to nie musisz opłacać za nie składek na Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Przedsiębiorcy, którzy zaczynają działalność lub osiągają niewielkie przychody, mają też prawo do ulg, dzięki którym składka opłacana do ZUS może być niższa od standardowej.

Jeśli jednak nie jesteś uprawniony do ulg, opłacasz składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Zobacz z jakich ulg na ZUS mogą korzystać nowi i mali przedsiębiorcy.

Wysokość składek przedsiębiorcy bez prawa do ulg

Wysokość twoich składek zależy od zadeklarowanej podstawy, czyli kwoty, od której obliczasz odpowiedni procent składki. Minimalna podstawa to 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Wysokości składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe wyrażone są w formie stopy procentowej i wynoszą:

• na ubezpieczenie emerytalne - 19,52% podstawy wymiaru,
• na ubezpieczenia rentowe - 8,00% podstawy wymiaru,
• na ubezpieczenie chorobowe - 2,45% podstawy wymiaru,
• na ubezpieczenie wypadkowe - stopa procentowa składki jest zróżnicowana i zależy od  liczby osób ubezpieczonych oraz branży, w której działa firma.
  Od 1 kwietnia 2019 r. do 31 marca 2020 r. stopa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi od 0,67 do 3,33%.

Poniżej znajdziesz standardowe stawki, jakie możesz płacić jako przedsiębiorca,
dla minimalnej podstawy, czyli 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Możesz też płacić wyższe składki, dzięki czemu będziesz mieć wyższe świadczenia
w przyszłości.

Tabela: Standardowe (minimalne) składki na ubezpieczenia społeczne.

* W tabeli „Standardowe (minimalne) składki na ubezpieczenia społeczne” kwota składki jest wyliczona dla stopy procentowej równej 1,67. Taką składkę wypadkową opłacają firmy, które zgłosiły w poprzednim roku kalendarzowym do ubezpieczenia wypadkowego przeciętnie (miesięcznie) nie więcej niż 9 osób.

Do powyższych kwot musisz doliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Podstawę wymiaru tej składki również stanowi kwota przez ciebie zadeklarowana, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego. W 2020 r. ta kwota to 4026,01 zł.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% podstawy wymiaru składki i w 2020 r., przy najniższej podstawie, wynosi 362,34 zł.

Ulgi dla nowych i małych przedsiębiorców

Ulga na Start

Ulga na start zwalnia cię przez sześć pełnych miesięcy od rozpoczęcia działalności
z płacenia składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe)
oraz składek na Fundusz Pracy i Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.

Korzystając z Ulgi na start będziesz płacić przez 6 miesięcy wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W 2020 r. jest to 362,34 zł/miesiąc.

Jeśli chcesz skorzystać z Ulgi na start, zarejestruj swoją działalność w CEIDG i zgłoś się do ubezpieczenia zdrowotnego. Zgłoszenie możesz złożyć jednocześnie
z wnioskiem CEIDG-1. Wystarczy, że do wniosku o wpis do CEIDG dołączysz dokument ZUS ZZA.

Pamiętaj jednak, że skorzystanie z Ulgi na start oznacza, że nie odkładasz składek na emeryturę lub rentę. Nie otrzymasz także świadczeń w razie choroby albo wypadku,
bo nie jesteś objęty ubezpieczeniami społecznymi.

Zobacz więcej o Uldze na start.

Jeśli właśnie zaczynasz działalność, ale chcesz zapewnić sobie prawo do świadczeń
np. chorobowych, możesz zrezygnować z Ulgi na start i opłacać przez 2 lata obniżone składki, od preferencyjnej podstawy.

Składki od preferencyjnej podstawy przez 24 miesiące

Jeśli skorzystasz z tej ulgi, przez pełne 24 miesiące opłacasz składki od zadeklarowanej przez ciebie kwoty, nie niższej jednak niż 30% minimalnego  wynagrodzenia. Obowiązkowo zgłaszasz się do ubezpieczenia zdrowotnego i opłacasz składkę na to ubezpieczenie.

Jeśli korzystasz ze składek od preferencyjnej, 30% podstawy, to - w odróżnieniu od Ulgi na start - jesteś ubezpieczony (tylko ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne).

Pamiętaj! Niższe składki na ubezpieczenia społeczne będą miały wpływ m.in. na wysokość przysługujących ci świadczeń z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku opiekuńczego, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego).

Tabela: Składki od preferencyjnej podstawy

* W tabeli „Składki od preferencyjnej podstawy” kwota składki jest wyliczona dla stopy procentowej równej 1,67. Taką składkę wypadkową opłacają firmy, które zgłosiły w poprzednim roku kalendarzowym do ubezpieczenia wypadkowego przeciętnie (miesięcznie) nie więcej niż 9 osób.

Do powyższych kwot musisz doliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Podstawę wymiaru tej składki również stanowi kwota przez ciebie zadeklarowana, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego.

W 2020 r., składka zdrowotna, przy najniższej podstawie, wynosi 362,34 zł.

„Mały ZUS” i „Mały ZUS Plus”  

Do 31 stycznia 2020 r. możesz korzystać z "Małego ZUS". To ulga w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, dla przedsiębiorców działających na niewielką skalę,
czyli takich, których przychody za ubiegły rok z działalności gospodarczej,
nie przekroczą trzydziestokrotności minimalnego wynagrodzenia. Za 2019 r. jest to 67500 zł.

Od 1 lutego 2020 r. „Mały ZUS” zastępuje „Mały ZUS Plus”. Przedsiębiorcy mogą
z niego skorzystać, pod warunkiem, że ich przychody w 2019 r. z pozarolniczej działalności gospodarczej, prowadzonej przez cały ten rok, nie przekroczyły 120 tys. zł.

Żeby móc skorzystać z "Małego ZUS" lub "Małego ZUS Plus" musisz prowadzić działalność gospodarczą
w poprzednim roku kalendarzowym przez nie mniej niż 60 dni kalendarzowych.

Przy "Małym ZUS" i "Małym ZUS Plus" podstawa wymiaru składek:

• nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia i;
• nie może być wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Oblicz podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na mniejszą skalę.

Zobacz: Mały ZUS Plus – w 2020 więcej firm skorzysta z możliwości obniżenia składek.

Składki ZUS za pracownika

Wysokość składek, które opłacasz za pracownika, zależy od wysokości jego wynagrodzenia, przy czym niektóre składniki wynagrodzenia są wyłączone z podstawy wymiaru składek.

Wysokość składek w procentach opłacanych za pracownika, to:

• na ubezpieczenie emerytalne - 19,52% podstawy
• na ubezpieczenia rentowe - 8,00% podstawy
• na ubezpieczenie chorobowe - 2,45% podstawy
• na ubezpieczenie wypadkowe - stopa procentowa składki jest zróżnicowana i zależy od  liczby osób ubezpieczonych oraz branży, w której działa firma.

Zobacz jak ustala się podstawę wymiaru składek za pracowników.

Kto finansuje składki za pracowników

Tabela: Zasady finansowania składek

Tabela: Przykładowe rozliczenie składek pracownika

Jeżeli twój pracownik jest na urlopie wychowawczym albo pobiera zasiłek macierzyński, to składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe finansuje w całości budżet państwa.

W jakim terminie trzeba opłacić składki ZUS

Składki opłacasz w tym samym terminie, w jakim składasz deklarację rozliczeniową:

• do 10. dnia następnego miesiąca – jeśli opłacasz składki wyłącznie za siebie,
• do 15. dnia następnego miesiąca – jeśli  opłacasz  składki za siebie oraz za osobę współpracującą lub za zatrudnionych pracowników,
• do 15. dnia następnego miesiąca – jesteś wspólnikiem spółki cywilnej, jawnej, komandytowej, partnerskiej, jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
  i opłacasz składki wyłącznie za siebie(spółka zatrudnia pracowników lub inne osoby, podlegające z tego tytułu ubezpieczeniom).

Jeżeli 10 lub 15 dzień miesiąca przypada w sobotę, niedzielę lub święto, to ostatnim dniem terminu opłacenia składek i przekazania dokumentów jest następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.

Gdzie wpłacać składki ZUS

Składki za siebie i wszystkich ubezpieczonych płacisz jednym przelewem na swój indywidualny numer rachunku składkowego - NRS. NRS zawiera numer ZUS – 60000002026, a także twój identyfikator, tj. NIP lub, jeśli konto zostało założone bez tego numeru, numer twojego konta w systemie ZUS (ostatnie 10 cyfr). Na podstawie NRS, ZUS będzie zapisywać i rozliczać wpłaty na twoim koncie.

Twój numer NRS:

• otrzymujesz z ZUS pocztą, po założeniu konta płatnika składek, na adres siedziby firmy albo na adres do korespondencji. Dlatego sprawdź czy ZUS ma twoje aktualne dane adresowe,
• możesz sprawdzić w dowolnym momencie, w Wyszukiwarce numeru rachunku składkowego,
• otrzymasz w każdej placówce ZUS lub w Centrum Obsługi Telefonicznej pod numerem 022 560 16 00.

Składki opłacasz przelewem. Banki udostępniają specjalne formularze elektroniczne do wpłat do ZUS. Za termin zapłaty uważa się dzień obciążenia rachunku bankowego płatnika składek. Jeśli jesteś mikroprzedsiębiorcą, czyli zatrudniasz mniej niż 10 pracowników i masz roczny obrót poniżej 2 mln euro, możesz opłacać składki również w formie przekazu pocztowego.

Na przelewie nie podajesz dodatkowych informacji, m.in.: NIP, REGON czy PESEL,
czy jakiego okresu dotyczy wpłata. Wpisujesz jedynie kwotę składek, nadawcę i odbiorcę płatności oraz numer rachunku składkowego.

Wysyłasz jeden łączny przelew na:

• ubezpieczenia społeczne
• ubezpieczenie zdrowotne
• Fundusz Pracy i Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
• Fundusz Emerytur Pomostowych

Wpłacając pieniądze na swój rachunek NRS, nie określasz jaki rodzaj składki chcesz opłacić i w jakiej wysokości. To ZUS podzieli twoją wpłatę na poszczególne ubezpieczenia i fundusze. Zrobi to na podstawie składek za ostatni miesiąc, które wpisałeś do deklaracji rozliczeniowej, albo tych, które wpisał ZUS (jeśli jesteś zwolniony z przekazywania deklaracji). W pierwszej kolejności będą pokryte zaległości, dopiero potem składki bieżące.

Jeśli przystąpisz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, a nie zostanie pokryta składka za bieżący miesiąc, to ubezpieczenie chorobowe ustaje.

Szczegółowych informacji na temat rachunku składkowego udzieli ci doradca płatnika składek. Znajdziesz je też w poradniku ZUS nt. prostych płatności.

Zobacz również pytania i odpowiedzi ZUS dotyczące e-składki.

Pamiętaj! Jeśli masz długi składkowe, możesz skorzystać z ulg lub umorzeń składek ZUS. Zobacz jak uzyskać ulgę lub umorzenie składek ZUS.

Co zrobić z nadpłatą

Jeśli ZUS stwierdzi przekroczenie lub inną nadpłatę, która przekracza wysokość kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym, wyśle ci zawiadomienie. Jeśli nadpłata jest mniejsza – nie otrzymasz zawiadomienia.

Stan swoich rozliczeń z ZUS możesz sprawdzić na portalu Platformy Usług Elektronicznych ZUS, a jeśli nie jesteś pewien, czy nie przekroczyłeś pułapu, po którym nie musisz opłacać składek (zasada 30-krotności), lub czy masz nadpłatę, możesz złożyć do ZUS wniosek o ustalenie czy przekroczenie wystąpiło. Wniosek przekazujesz do ZUS w formie papierowej lub elektronicznie, za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS. Jeśli faktycznie masz nadpłatę, dostaniesz potwierdzenie z ZUS.

Jeśli zapłaciłeś wyższe składki niż powinieneś to:

• nadpłata pomniejszy zaległości, o ile je masz,
• ZUS doliczy nadpłatę do bieżących lub przyszłych składek, o ile nie masz zaległości w ZUS.

Jeśli chcesz, żeby ZUS zwrócił nadpłatę - złóż wniosek o jej zwrot. Możesz to zrobić za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS, na poczcie lub w placówce ZUS. ZUS zwraca nadpłatę w ciągu 30 dni od dnia, w którym:

• wpłynie twój wniosek,
• otrzyma imienny raport korygujący za ubezpieczonego, którego dotyczy nadpłata oraz deklarację rozliczeniową korygującą.

Jeżeli nie otrzymasz zwrotu nadpłaty w ciągu 30 dni - należą ci się odsetki.

Co się stanie, jeśli nie zapłacisz składek w terminie

Pamiętaj o terminowym opłacaniu składek. Jeśli będziesz mieć zaległości:

• stracisz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe (jeśli z niego korzystasz), a tym samym nie będziesz mieć prawa do zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego,
• od nieopłaconych w terminie składek, jako płatnik składek, będziesz płacić odsetki za zwłokę,
• ZUS może ci wymierzyć jako płatnikowi składek dodatkową opłatę - do wysokości 100% nieopłaconych składek.
• ZUS może rozpocząć postępowanie egzekucyjne, co może dla ciebie oznaczać dodatkowe koszty, które będą wynikały z tego postępowania.

Kwotę odsetek za zwłokę na określony dzień naliczysz przez:

• przemnożenie kwoty zaległej składki za dany miesiąc przez liczbę dni zwłoki w jej opłaceniu i przez obowiązującą roczną stawkę procentową odsetek za zwłokę oraz
• podzielenie otrzymanego iloczynu przez 365 x 100.

Wyliczona kwota odsetek podlega zaokrągleniu do pełnych złotych. Odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeśli ich wysokość nie przekracza 6,60 zł.

Zobacz jak wyliczyć odsetki ZUS.

Ulgi i umorzenia w opłacaniu składek

Jeśli z uzasadnionych powodów masz problem z regulowaniem należności z tytułu składek, możesz złożyć w ZUS wniosek o:

• odroczenie terminu płatności składek
  Odroczenie może dotyczyć tylko składek bieżących lub przyszłych, których termin płatności jeszcze nie upłynął.
• rozłożenie spłaty należności z tytułu składek na raty
  Jeśli nadal prowadzisz działalność gospodarczą, musisz opłacać bieżące składki, a jeśli masz zadłużenie w ZUS z tytułu kosztów egzekucyjnych, to musisz je zapłacić lub wystąpić z wnioskiem o rozłożenie ich na raty.
• umorzenie należności z tytułu składek
  Przepisy prawa zabraniają umarzania części składek, które finansują ubezpieczeni niebędący płatnikami składek. ZUS może umorzyć należności z tytułu składek:
  • w przypadku ich całkowitej nieściągalności,
  • ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną zobowiązanego - na tej podstawie mogą być umarzane wyłącznie składki należne za osoby opłacające składki na własne ubezpieczenia.

Samo złożenie wniosku o odroczenie, rozłożenie na raty lub umorzenie należności z tytułu składek nie gwarantuje udzielenia tych ulg ani umorzenia. Nie stanowi też ustawowej przesłanki do zawieszenia postępowania egzekucyjnego.

Zanim złożysz wniosek o udzielenie ulgi (odroczenie terminu płatności składek, rozłożenia spłaty zadłużenia na raty albo o umorzenie zadłużenia), możesz skontaktować się z doradcą do spraw ulg i umorzeń. Doradca:

• wyjaśni ci, o jaką ulgę możesz się ubiegać,
• pomoże ci skompletować i wypełnić dokumenty niezbędne do rozpatrzenia wniosku o ulgę lub umorzenie należności z tytułu składek, pomoże ci jego rozpatrzenia. Z doradcą możesz porozmawiać telefonicznie lub umówić się na spotkanie. Wykaz numerów telefonów znajdziesz na www.zus.pl

Zobacz też na stronach ZUS:

• jak uzyskać odroczenie terminu płatności składki
• jak uzyskać rozłożenie spłaty zadłużenia na raty
• jak uzyskać umorzenie należności
• jak uzyskać ulgi w ramach postępowania egzekucyjnego

Jeśli potrzebujesz dodatkowych informacji o zasadach opłacania składek, skontaktuj się z ZUS

• Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS (tel.: 22 560 16 00)
• za pośrednictwem formularza
• Skype: zus_centrum_obslugi_tel
• e-mail: cot@zus.pl
• w każdej placówce ZUS (wykaz placówek)

za: biznes.gov.pl