Przypomnijmy – na mocy umowy podpisanej pomiędzy Powiatem Hajnowskim a Urzędem Marszałkowskim, samorząd pozyskał 6 569 836,93 zł na scalanie gruntów obiektu „Kotłówka i inne” oraz 7 869 802,49 zł na scalanie gruntów obiektu „Tarnopol”. Powierzchnia gruntów objętych postępowaniem scaleniowym obiektu „Kotłówka i inne” w gminie Narew wynosi 834,1620 ha, operacja jest realizowana w miejscowościach: Kotłówka, Koweła, Łopuchówka. Z kolei powierzchnia gruntów objętych postępowaniem scaleniowym obiektu „Tarnopol” w gminie Narewka to 1046,9598 ha, projekt obejmuje miejscowości Tarnopol. Prace scaleniowe na dwóch obiektach już trwają - dotąd wydatkowano 2 200 000 zł z przyznanych 14 mln.
Z kolei 10 sierpnia br. podpisano umowę o realizacji inwestycji dot. scalenia na obiekcie „Eliaszuki i inne”. Całkowita wartość projektu to 19 235 241,66 zł, z czego 12 mln to kwota przyznana w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, pozostałe środki pochodzą z budżetu państwa. Operacja scalenia w gminie Narewka obejmie wsie Eliaszuki, Miłaszewo i Planta. Obiekt Eliaszuki i inne wynosi 2, 515 ha. Dla porównania – łączna powierzchnia dla dwóch pozostałych obiektów to 1881, 1218 ha.
Powiat Hajnowski jest liderem w zakresie realizacji projektów scaleniowych w województwie podlaskim. Obecnie na 14 powiatów ziemskich (wyłączając powiaty grodzkie) w województwie podlaskim, tylko cztery realizują projekty scaleniowe – w tym Powiat Hajnowski, któremu udało się pozyskać dofinansowanie aż na trzy obiekty. Sukces jest tym większy, iż tematyka dotycząca scaleń nie należy do najłatwiejszych. Już sam proces kompletowania wniosku o dofinansowanie to duży wysiłek administracyjny, wymagający zaangażowania wielu stron. To wspólna praca sołtysów, wójtów oraz starostwa powiatowego. Warunkiem ubiegania się o środki jest zebranie wniosków o objęcie postepowaniem scaleniowym od ponad 50% mieszkańców danego terenu. To żmudna praca, nie tylko ze względu na obszerną tematykę, jaką niewątpliwie są scalenia – największą trudnością przy obowiązkowych zasadach (czyli uzyskanie ponad 50% wniosków od właścicieli gospodarstw rolnych), jest poinformowanie i uzyskanie deklaracji od mieszkańców. Doświadczenie w tej tematyce wskazuje, że nagminne są sytuacje, gdzie właściciele gruntów mieszkają poza wsią. By móc w ogóle aplikować o fundusze, do każdego potencjalnego zainteresowanego procesem scalenia trzeba dotrzeć - stąd zbierający wnioski od mieszkańców i przygotowujący aplikację o dofinansowanie wykonują ogrom żmudnej i długotrwałej pracy administracyjnej. Osobną kwestią jest fakt, że w procesie konkursowym o pozyskanie funduszy na scalenia, aplikujący samorząd ma jedynie wpływ na kształt wniosku – o terminach, przebiegu konkursu i dacie jego rozstrzygnięcia decydują organy odpowiadające za dysponowanie funduszami na ten cel. O tym, z jak trudną tematyką mamy do czynienia, niech posłuży przykład wniosku o dofinansowanie ostatniego z trzech obiektów, tj. „Eliaszuki i inne” – choć wniosek był przygotowywany od 2013r.; kompletny został złożony w 2018r. – w marcu br. został ogłoszony konkurs, zaś w sierpniu br. podpisano umowę.
Ciężka praca jest opłacalna - łączna wartość trzech projektów, jakie są realizowane w powiecie to 33 674 881, 08 zł. Pieniądze będą wydatkowane do 2023 r. Fundusze na realizację scaleń samorząd powiatowy pozyskał z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014- 2020 oraz z budżetu państwa.
Scalenia gruntów, które najogólniej mówiąc, polegają na poprawie struktury obszarowej, odgrywają istotną rolę w urządzaniu przestrzeni wiejskich, stymulując spełnianie przez te obszary swoich funkcji m.in. w sferze gospodarczej, społecznej czy środowiskowej. Pomoc udzielana w ramach scalania gruntów służy bowiem poprawie struktury obszarowej poszczególnych gospodarstw rolnych oraz gruntów leśnych. W wyniku zmniejszania liczby działek ewidencyjnych uzyskuje się poprawę efektywności gospodarowania poprzez zmniejszenie kosztów transportu oraz ułatwienie mechanizacji upraw polowych, jednocześnie zapewniając każdej z poscaleniowych działek ewidencyjnych dostęp do urządzeń infrastruktury technicznej. W ramach projektu scalenia przeprowadza się bowiem prace w zakresie zagospodarowania poscaleniowego terenu, uwzględniające wymogi środowiska naturalnego. Prace te obejmują w szczególności zapewnienie niezbędnych dróg dojazdowych do gruntów rolnych i leśnych, stanowiących własność gmin.
Katarzyna Miszczuk