Historia kolejki wąskotorowej sięga 1915r. Gdy w czasie I wojny światowej wschodnia ściana Polski została inkorporowana przez Niemców (w latach 1915-1918 Puszcza Białowieska pozostawała pod niemieckim zarządem wojskowym), rozpoczęła się intensywna wycinka zasobów leśnych. Na terenie Puszczy Białowieskiej wybudowano sieć tartaków, smolarnie, fabrykę chemiczną- największą w ówczesnej Europie. By usprawnić transport drewna rękoma jeńców wojennych oraz okolicznych mieszkańców wybudowano sieć torowisk kolejki wąskotorowej sięgających 130 km. Swoją funkcję kolejka pełniła do lat 90 XX w. W 1991 r. w 75. rocznicę budowy kolejek udostępniono ją dla ruchu turystycznego na trasie Hajnówka-Topiło – Hajnówka.
***
W cieniu prastarej Puszczy Białowieskiej wciąż słychać echo dawnych dziejów – wiatr historii nie oszczędził regionu, ale świadectwa minionych epok przetrwały. Niektóre z nich (jak pałac w Białowieży) żyją jedynie w legendach i na kartach podręczników, ale znakomita większość wciąż budzi zachwyt i radość, bowiem współczesność nadała im nową rolę. Tym samym kultura, historia oraz tradycja, dodatkowo pieczołowicie pielęgnowane przez mieszkańców regionu, doskonale odnalazły się we współczesnym świecie. Dzięki nowej funkcji architektura domów podlaskiej wsi w oczach współczesnych to nadal synonim misternego piękna, warsztaty dawnych rzemiosł – tkackie, garncarskie, kowalskie ciągle cieszą się dużą popularnością, a nasza kolejka - wciąż przemierza puszczańskie tryby. I tak niemalże od 100 lat, a od ponad 20 lat w nowej roli – jako popularna atrakcja turystyczna.
***
Trasa kolejki biegnąca w głąb lasu, stanowi oryginalną formę poznania przyrody. Szlak kolejki wąskotorowej zaczyna się na terenie Nadleśnictwa Hajnówka – i już na wstępie możemy poznać jej skompilowaną historię. Ustawiona stacja z lat 30-tych oraz mini skansen z parowozem i wagonami sprawia, że będąc tutaj poczujemy klimat schyłku ubiegłego stulecia, przesiąkniętego zapachem smaru i żywicy. Opuszczając zabytkową stację w Hajnówce, kolejka jedzie wprost w zielony tunel, przecinając dolinę rzeki Leśna i rezerwat Głęboki Kąt aż do śródleśnej osady Topiło. Senna miejscowość, położona nad dwoma stawami utworzonymi na rzece Perebel, to cicha przystań z dala od wielkomiejskiej wrzawy. Administracyjnie osada przynależy do gminy Hajnówka w powiacie hajnowskim. Ten „administracyjny” kawałek ziemi został wyrwany puszczy, istnieje przez nią i dla niej. Wieś Topiło została założona bowiem w 1916r. przez niemieckich osadników, przybywających tu w celu wyrębu drewna. Nawet utworzony w 1933 r. sztuczny zbiornik powstał w celu składowania drewna. Już o kolejce nie wspominając… Dziś to miejsce tchnie spokojem, ciszę mąci jedynie melodyjny śpiew ptaków. W pobliżu stawów znajduje się mini-skansen kolejki leśnej, a przy nich wiaty i miejsce ogniskowe – jeśli macie ochotę na imprezę w sielskim klimacie, to tylko tutaj. Wokół akwenu rozpościerają się ścieżki edukacyjne „Puszczańskie Drzewa” oraz ochrony orlika krzykliwego. Do Topiła prowadzą szlaki turystyczne i rowerowe, a na ich trasie– piękno puszczańskiego krajobrazu (np. niebieski szlak Hajnówka-Topiło – Hajnówka wiedzie przez rezerwaty m.in. „Nieznanowo”, „Olszanka Myśliszcze” oraz „Michnówka). No i jest oczywiście kolej wąskotorowa. Zapraszamy!
Harmonogram wyjazdów:
Od 12 maja do 30 czerwca – w każdą sobotę o godz. 10.00 i 14.00
Od 1 lipca do 31 sierpnia – wtorki, czwartki, piątki, soboty i niedziele o godz. 10.00 i 14.00
Od 1 września do 29 września – czwartki i soboty o godz. 10.00 i 14.00
Dodatkowo:
Od 29 kwietnia 6 maja codziennie o godz. 10.00 i 14.00
1 czerwca o godz. 10.00 i 14.00
15 sierpnia o godz. 10.00 i 14.00
tel. 693 337 290
Katarzyna Miszczuk
.jpg)