Założenia programowe
Podstawą prawną do pracowania i realizacji programów korekcyjno – edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie stanowi art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493).
Program ma charakter edukacyjno-korekcyjny. W części edukacyjnej skoncentrowany jest na przekazaniu szeroko pojętej wiedzy na temat zjawiska przemocy, część korekcyjna ukierunkowana jest na zdobycie umiejętności niestosowania przemocy, trening umiejętności społecznych i asertywności oraz naukę konstruktywnego rozwiązywania sporów i korzystania ze wsparcia społecznego.
Uczestnicy
Nabór i selekcja uczestników programu
Adresatami niniejszego programu są sprawcy przemocy domowej, dlatego zasadniczym warunkiem przyjęcia do programu jest uznanie przez nich faktu stosowania przemocy we własnej rodzinie.
- Uczestnikami programu mogą być:
- osoby samodzielnie zgłaszające się,
- osoby kierowane przez sąd, skazane za przestępstwo przeciwko rodzinie ze stwierdzeniem sprawstwa przemocy, korzystające z warunkowego zawieszenia wykonywania kary pozbawienia wolności,
- osoby kierowane przez organy ścigania objęte procedurą Niebieskiej Karty,
- osoby zobowiązane przez inne organy, instytucje i organizacje.
- Uczestnictwa w programie odmawia się:
- osobom z poważnymi zaburzeniami emocjonalnymi, w szczególności z zaburzeniami osobowości pogranicznej,
- chorym psychicznie,
- osobom uzależnionym od alkoholu i narkotyków z wyłączeniem osób, które przeszły lub są w trakcie podstawowego cyklu terapii uzależnień.
Odmowa uczestnictwa w programie następuje w czasie wstępnego rozpoznania diagnostycznego.
Rozpoznanie indywidualnej sytuacji obejmuje zadania:
- rzeczywiste okoliczności skierowania do programu,
- określenie czy uczestnik programu aktualnie stosuje przemoc,
- formy i okoliczności przemocowych zachowań,
- aktualną sytuację rodzinną i zawodową,
- cechy osobiste istotne do pracy korekcyjnej,
- doświadczenie związane z nadużywaniem alkoholu i narkotyków,
- historia pomocy medycznej i psychoterapeutycznej w zakresie zaburzeń psychicznych,
- kontakty z wymiarem sprawiedliwości.
Uzyskane informacje objęte są zasadą poufności z wyjątkiem informacji wskazujących na popełnienie czynów zabronionych przez prawo.
Reguły uczestnictwa w programie
Przed przystąpieniem do programu uczestnicy podpisują kontrakt określający zasady uczestnictwa w programie.
- Kontrakt zawiera:
- formalne wymogi systematycznej obecności na zajęciach wraz z określeniem sankcji za uchlanie się od udziału w programie,
- zobowiązanie do powstrzymywania się od przemocowych zachowań w kontaktach z członkami rodziny i innymi ludźmi,
- zobowiązanie od powstrzymywania się od spożywania alkoholu i zażywania substancji psychotropowych,
- obowiązek bezpiecznego i zgodnego z zasadami współżycia społecznego i zachowania w trakcie uczestnictwa na zajęciach,
- uznanie osobistej odpowiedzialności za fakt stosowania przemocy w rodzinie.
Ponadto, kontrakt powinien zawierać informacje o monitorowaniu sytuacji rodzinnej i zachowań uczestnika.
- Wobec osób, których uczestnictwo w programie związane jest z decyzją sądu, policji lub prokuratury stosuje się powiadomienia tych organów o:
- przystąpieniu sprawcy przemocy do programu,
- każdej sytuacji uchylania się od udziału w programie,
- zakończenia uczestnictwa w programie.
Fakt uczestnictwa w programie osób dobrowolnie zgłaszających się jest objęty tajemnicą.
Cele programu:
Jednym z głównych założeń programu jest pomoc sprawcom w zaprzestaniu stosowania przemocy poprzez edukację mającą na celu:
- uświadomienie sprawcy czym jest przemoc,
- uzyskanie przez niego świadomości własnych zachowań przemocowych wobec bliskich,
- rozpoznanie przez niego sygnałów ostrzegawczych zapowiadających zachowania przemocowe,
- opracowanie „planu bezpieczeństwa” zapobiegającemu użyciu siły i przemocy,
- nabycie nowych umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów, sporów bez użycia agresji,
- naukę umiejętności partnerskich stosunków w rodzinie, uczenie się korzystania z pomocy innych,
- naukę umiejętności konstruktywnego wyrażania uczuć.
Zawartość programu
Zasadniczą część programu stanowi:
a) edukacja - przekazywanie wiedzy odbywa się w sposób aktywizujący uczestników, między innymi przez prowadzenie otwartej dyskusji oraz odwoływanie się do indywidualnych doświadczeń,
b) praca nad rozpoznawaniem i zmianą przekonań i postaw osobistych poprzez analizę sytuacji przedstawionych w programie oraz swoich własnych sytuacji życiowych,
c) ćwiczenia nowych konstruktywnych form myślenia i reagowania w grupie.
Podstawowe treści edukacyjne (bloki tematyczne):
- nie używanie przemocy,
- nie zastraszanie zachowania,
- szacunek,
- zaufanie i wsparcie
- szczerość i odpowiedzialność,
- szacunek seksualny,
- partnerstwo,
- negocjacje i sprawiedliwość.
Zakładane rezultaty
Działania diagnostyczne, edukacyjne i ćwiczenia mają przyczynić się do:
- uświadomienia sprawcy, czym jest przemoc,
- uzyskania przez niego świadomości własnych zachowań przemocowych wobec bliskich,
- nabycie nowych umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów i sporów w rodzinie bez używania agresji,
- nabycie umiejętności konstruktywnego wyrażania uczuć,
- nabycie umiejętności partnerskiego współdziałania w rodzinie oraz korzystania z pomocy innych.
Monitoring i ewaluacja
- Przeprowadzenie badania ankietowego wśród uczestników zakwalifikowanych do programu, dotyczącego postaw wobec przemocy, przed rozpoczęciem programu oraz po jego zakończeniu.
- Monitorowanie sytuacji rodzin sprawców przemocy w rodzinie - informacje uzyskane z ośrodków pomocy społecznej właściwych ze względu na miejsce zamieszkania rodzin bądź informacje uzyskane bezpośrednio od rodzin - dwukrotnie w ciągu roku, w odstępach sześciomiesięcznych, od zakończenia oddziaływań korekcyjno – edukacyjnych przez okres 3 lat.
- Współpraca z zespołami interdyscyplinarnymi oraz innymi organami, które zajmują się problematyką przemocy.
Sposób realizacji
Program przewiduje 15 spotkań grupowych po 4 godziny i 1 jednogodzinne spotkanie indywidualne.
Planowane są następujące etapy:
Etap I – 1 jednogodzinne, indywidualne na każdego uczestnika programu,
Etap II – 15 spotkań grupowych po 4 godziny każde, odbywające się raz w tygodniu, których celem jest przekazanie treści edukacyjnych połączonych z ćwiczeniami praktycznymi.
Zajęcia grupowe odbywać się będą w składzie nie więcej niż 12 osób i prowadzone będą przez dwie osoby.
Prowadzący zapoznają się także z sytuacją rodzinna i prawną osoby zgłaszającej się, diagnozując sytuację życiową oraz specyfikę stosowanej przemocy.
Informacje pozyskane od uczestników są objęte zasadą poufności.
Cały program korekcyjno – edukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie będzie trwał 61 godzin.
Przyjmuje się, iż uczestnik ukończył program w całości po zaliczeniu łącznie co najmniej 75% godzin zajęć.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Hajnówce,
ul. Piłsudskiego 10 a, 17-200 Hajnówka, tel. 85 6823642