W 2016r. Powiat Hajnowski pozyskał 14 mln na scalenia gruntów w gminie Narew i Narewka. Nie są to jedyne pieniądze, jakie samorząd może pozyskać na ten cel.
Przypomnijmy – na mocy umowy podpisanej pomiędzy Powiatem Hajnowskim a Urzędem Marszałkowskim, samorząd pozyskał 6 569 836,93 zł na scalanie gruntów obiektu „Kotłówka i inne” oraz 7 869 802,49 zł na scalanie gruntów obiektu „Tarnopol”. Powierzchnia gruntów objętych postępowaniem scaleniowym obiektu „Kotłówka i inne” w gminie Narew wynosi 834,1620 ha. Operacja jest realizowana w miejscowościach: Kotłówka, Koweła, Łopuchówka. Z kolei powierzchnia gruntów objętych postępowaniem scaleniowym obiektu „Tarnopol” w gminie Narewka to 1046,9598 ha. Operacja zostanie zrealizowana w miejscowości Tarnopol. Inwestycja realizowana jest w ramach poddziałania „Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Jej realizacja trwa – dotąd wydatkowano 2 200 000 zł z przyznanych 14 mln.
Samorząd nie zamierza jednak osiadać na laurach – został złożony wniosek o dofinansowanie prac scaleniowych na obiekcie „ Eliaszuki i inne”. W przygotowaniu pozostaje kolejny – „Dubicze- Istok”. Przygotowanie kompletnego wniosku ubiegającego się o dofinansowanie to duży wysiłek administracyjny, wymagający zaangażowania wielu stron. To wspólna praca sołtysów, wójtów oraz starostwa powiatowego. Warunkiem ubiegania się o środki jest zebranie wniosków o objęcie postepowaniem scaleniowym od ponad 50% mieszkańców danego terenu. To żmudna praca, nie tylko ze względu na obszerną tematykę, jaką niewątpliwie są scalenia – największą trudnością przy obowiązkowych zasadach (czyli uzyskanie ponad 50% wniosków od właścicieli gospodarstw rolnych), jest poinformowanie i uzyskanie deklaracji od mieszkańców. Doświadczenie w tej tematyce wskazuje, że nagminne są sytuacje, gdzie właściciele gruntów mieszkają poza wsią. By móc w ogóle aplikować o fundusze, do każdego potencjalnego zainteresowanego procesem scalenia trzeba dotrzeć - stąd zbierający wnioski od mieszkańców i przygotowujący aplikację o dofinansowanie wykonują ogrom żmudnej i długotrwałej pracy administracyjnej. Osobną kwestią jest fakt, że w procesie konkursowym o pozyskanie funduszy na scalenia, aplikujący samorząd ma jedynie wpływ na kształt wniosku – o terminach, przebiegu konkursu i dacie jego rozstrzygnięcia decydują organy odpowiadające za dysponowanie funduszami na ten cel. O tym, z jak trudną tematyką mamy do czynienia, niech posłuży przykład złożonego już wniosku o pozyskanie środków na scalenia na obiekcie „Eliaszuki i inne”. Wniosek o dofinansowanie był przygotowywany od 2013r.; kompletny został złożony w 2018r. – w marcu br. został ogłoszony konkurs.
Ciężka praca jest opłacalna – w przypadku scalenia na obiekcie „Eliaszuki i inne” mowa jest o 19 mln zł dofinansowania zadania, z kolei prace scaleniowe na obiekcie „Dubicze – Istok” to koszt ok. 15 mln zł. Uzyskane wsparcie w wysokości 14 mln zł, które już trafiły do powiatu hajnowskiego oraz te potencjalne, które leżą w zasięgu samorządu to nie jedyne środki, które zostaną wydatkowane na scalenia w regionie. W ramach PROWu na lata 2007– 2013 oraz krajowych środków publicznych Wydział Geodezji, Katastru i Nieruchomości Starostwa Powiatowego w Hajnówce realizował prace scaleniowe na obiekcie „Olchówka” w gm. Narewka na kwotę ok. 2,7 mln zł. Obecnie na 14 powiatów ziemskich (wyłączając powiaty grodzkie) w województwie podlaskim, tylko cztery realizują projekty scaleniowe – w tym Powiat Hajnowski.
Scalenie gruntów, które najogólniej mówiąc, polega na poprawie struktury obszarowej, odgrywa istotną rolę w urządzaniu przestrzeni wiejskich, stymulując spełnianie przez te obszary swoich funkcji m.in. w sferze gospodarczej, społecznej czy środowiskowej. W wyniku zmniejszania liczby działek ewidencyjnych uzyskuje się poprawę efektywności gospodarowania poprzez zmniejszenie kosztów transportu oraz ułatwienie mechanizacji upraw polowych, jednocześnie zapewniając każdej z poscaleniowych działek ewidencyjnych dostęp do urządzeń infrastruktury technicznej. W ramach projektu scalenia przeprowadza się bowiem prace w zakresie zagospodarowania poscaleniowego terenu, uwzględniające wymogi środowiska naturalnego. Prace te obejmują w szczególności zapewnienie niezbędnych dróg dojazdowych do gruntów rolnych i leśnych, stanowiących własność gmin.
Katarzyna Miszczuk